در کشور ما، مصرف انرژی در ساختمانها حدود ۴۰% از کل انرژی مصرفی کشور را به خود اختصاص میدهد که در مقایسه با سایر بخشهای مصرف كننده انرژی، سهم قابل ملاحظه ای است. در این میان، در بین مولفه های مصرف انرژی در ساختمان، سیستمهای گرمایشی که عمدتا از سوختهای فسیلی استفاده میکنند، از جمله مصرف کنندگان عمده انرژی میباشند؛ به طوریکه ۷۰% از گاز طبیعی مصرفی، صرف گرمایش و ٤٠% از انرژي الكتريكي صرف ايجاد سرمايش در ساختمانها میشود. توجه به عوامل گوناگونی که در میزان مصرف انرژی در فرایند گرمایش ساختمان تاثیر گذارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. استفاده از سیستمBMS+ و هوشمند سازی ساختمان بیش از ۴۰% مصرف انرژی در ساختمان را کاهش داده و در بالابردن سطح کیفی و اقتصادی زندگی موثر است. برخلاف نظر عموم كه استفاده از سيستم های هوشمند را هزينه ای اضافي در ساختمان میدانند، اين سيستم ها در بسياري از بخشها تا ٢٠% از هزينه های اجرايي تاسيسات و تا ٨٠% از هزينه های جاری ساختمان را تقليل خواهند داد. بنابراين استفاده از اين شبكه های زير ساخت هوشمند و تجهیزات مربوطه آن، در بلند مدت سرمايه گذاري ارزشمندی براي سودآوری، كاهش هزينههاي جاري و در نتیجه بازگشت سرمايه اوليه به شمار ميروند. راهکارهای سيستمهاي هوشمند و BMS+ تنها به بخش تاسيسات خلاصه نمیشود، بلکه تمامي بخشهاي مصرف كننده انرژی را در بر میگیرد و برای آنها، راهحلهاي هوشمند و خلاقانه طراحي کرده است.
سیستم مدیریت ساختمان (Building Management System – BMS) یکی از جمله روشهای نوین مدیریت ساختمان است که هدف آن کاهش هزینههای جاری با استفاده بهینه از تکنولوژی و به کارگیری فناوری ارتباطات و رایانه میباشد. شرکتهای گوناگون اسامی مختلفی را برای این سیستم مدیریتی انتخاب کردهاند. در بسیاری موارد آن را سیستم مدیریت هوشمند (Intelligent Building System – IBS) و یا سیستم مدیریت ساختمان (BMS) مینامند. سیستمهای BMS که بیشتر به مقولههای تاسیساتی ساختمان توجه دارند با بخشهای مدیریتی دیگری همچون سیستم مدیریت انرژی (Energy Management System – EMS)، سیستم مدیریت نور (Lighting Management System – LMS) و بسیاری از قسمتهای مدیریتی دیگر تکمیل میگردند. فرهنگ و لزوم استفاده از سیستمهای BMS در ساختمانها، بیش از دو دهه است که توجه دنیا را به خود جلب کرده است و امروزه ارزش بالای انرژی و اهمیت مصرف بهینه آن و بالا بردن راندمان کاری و بازده تجهیزات رفاهی ساختمان، سبب شده تا این سیستمهای مدیریتی از اهمیت و جایگاهی خاص برخوردار شوند که هر ساله روشها و تجهیزات نوینی برای افزایش سطح کیفی خدمات و تنوع سرویسهای آنها طراحی و ارائه میگردند.
از مهمترین مزایای سیستم BMS+، کاهش هزینه های مصرف انرژی و کاربرد بهینه آن است كه در مدت زمان کوتاهی، علاوه بر خدمات مناسبتر نسبت به روشهای قدیمی، کلیه هزینههای طراحی و اجرای آن را نیز جبران خواهد کرد. بنابراین، انتخاب مناسب سرویسهای BMS+یکی از راههای سرمایه گذاری برای افزایش کاربری و در عین حال رفاه ساکنین ساختمان به شمار میرود.
شبکه های زیرساخت و زیرسیستم های BMS+ از انعطاف پذیری بالایی برخوردار هستند و میتوان به راحتی آنها را با نیازها و کاراییهای مختلف منطبق ساخت. به روز رسانی و توسعه آنها نیز به دلیل ماژولار بودن سیستم به راحتی امکانپذیر میباشد. همچنین امکان تغییر در نحوه عملکرد، برنامه ریزی و مدیریت آنها با توجه به درخواست کارفرما نیز میسر میباشد. تغییرات لازم در چگونگی کارکرد تجهیزات رفاهی ساختمان به طور اتوماتیک و بر اساس متغییرهای محیطی صورت میپذیرد.
کنترل سیستمهای تاسیسات سنتی به دلیل استفاده از نیروی انسانی با ضریب خطای بالا و یا عدم دقت کافی، فراموشی و در نظر نگرفتن فاکتورهای مختلف برای اعمال دستورات لازم، یکی از عوامل افزایش هزینهها و کاهش رضایت از کارکرد آن به شمار میرود؛ بنابراین بهترین راه، استفاده از سیستم BMS+ برای مدیریت و سازماندهی ساختمان است، که علاوه بر کاهش نیاز به نیروی انسانی، مدیریت و کنترل لحظه به لحظه تمام فعالیتها و عملکردهای سیستم را زیر نظر دارد و با توجه به پارامترهای تعریف شده، اعمال نظر خواهد کرد. این سیستم با توجه به فصول سال و تغییر شرایط محیطی، تاسیسات مورد نیاز را راهاندازی کرده، از صحت عملکرد آنها برای ارائه سرویس مطمئن شده و در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم، مسئول مربوطه را مطلع خواهد کرد.
BMS+ برای مدیریت دقیق خود نیاز به شبکههای زیر ساخت دارد تا به وسیله آنها، و از طریق سنسورها و پانل های ورود اطلاعات، متغییرهای محیطی را شناسایی کرده و از نیازهای کاربران مطلع شود. سپس با تطبیق دادههای ورودی و تنظیمات اعمال شده، برای تامین شرایط محیطی ایدهآل، دستورات لازم را به بخش های مورد نظر ارسال نماید. با توجه به قابلیت دریافت دائم اطلاعات از محیط، این سیستم میتواند دادههای آماری و جداول کارآمدی را برای افزایش راندمان و کاهش هزینه های جاری و مصرف سوخت اعمال نمايد. به طور مثال استفاده از سنسورهای آلودگی در داخل و خارج ساختمان این امکان را فراهم میکند تا در مواقعی که هوای خارج ساختمان پاکیزه است، با باز کردن پنجرهها و یا انتقال از طریق هواکشها، آن را برای استفاده ساکنین جایگزین هوای داخلی نماید. در این صورت در میزان کارکرد ساعتی سیستم تهویه، برق مصرفی و دیگر بخشهای مربوطه صرفه جویی خواهد شد.
با وضع برخی قوانین و مقررات برای تجهیزات، میتوان کاربری سیستم را تا حد زیادی افزایش داد و در مصرف انرژی به میزان قابل توجهی صرفه جویی کرد. به طور مثال میتوان برای ساختمانهای اداری و دولتی، تامین دمای مورد نیاز را به صورتی تنظیم کرد که در ساعات تعطیلی، تاسیسات در حال خاموش آماده به کار (Standby) بوده و سیستم چند ساعت قبل از ورود پرسنل به اداره روشن، و دمای مورد نظر را تامین کند. با توجه به بالا رفتن هزینه های انرژی و سوخت، و اهمیت آن در سالهای اخیر، استفاده به موقع و بجا از منابع انرژی، تاثیرات بسزایی در کاهش هزینه ها خواهد داشت. به طور مثال در تابستان که مصرف گاز نسبت به زمستان کمتر است، استفاده از گاز طبیعی به جای انرژی برق، برای تامین برودت ساختمان، در کاهش هزینه های جاری بسیار موثر است.
